Με την όπισθεν οι αστικές συγκοινωνίες

Η έλλειψη οδηγών,η συγχώνευση δρομολογίων και η πίεση για μείωση του λειτουργικού κόστους,αιτίες για τη μεγάλη απώλεια επιβατών μέσα σε τρία χρόνια.

Τ' απόνερα των Μνημονίων πληρώνουν οι αστικές συγκοινωνίες, με απώλειες 200 εκατομμυρίων επιβατών το 2012, σε σχέση με το 2009, ενώ θα μπορούσαν να έχουν καρπωθεί τον ίλιγγο από την αύξηση της τιμής της βενζίνης.

Περίπου 1.000 λεωφορεία μένουν ακινητοποιημένα λόγω έλλειψης οδηγών κι ανάγκης για μείωση του λειτουργικού κόστους κ.ά., ενώ κι οι συγχωνεύσεις γραμμών οδήγησαν σε μειώσεις του επιβατικού κοινού. Μέρος του προβλήματος αναμένεται να λυθεί με προσλήψεις οδηγών στις αστικές συγκοινωνίες, που προσδιορίζονται, ΑΣΕΠ επιτρέποντος, πριν ή μετά τις ευρωεκλογές.

Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών άναψε το «πράσινο φως» στις διοικήσεις των δυο φορέων, ώστε να προχωρήσουν τις σχετικές διαδικασίες. Οι 745 προσλήψεις έρχονται να καλύψουν σημαντικά επιχειρησιακά κενά των δυο εταιρειών. Σε πιο προχωρημένο στάδιο βρίσκεται η ΣΤΑΣΥ, ο διευθύνων σύμβουλος της οποίας (Νίκος Παπαθανάσης) ευελπιστεί ότι η προκήρυξη του διαγωνισμού θα εγκριθεί και δημοσιοποιηθεί, από το ΑΣΕΠ, πριν από τις ευρωεκλογές. Αντίστοιχα, ο διευθύνων σύμβουλος της ΟΣΥ, Γιάννης Οικονόμου, έλαβε μόλις πρόσφατα την σχετική έγκριση, με αποτέλεσμα η προκήρυξη να υπολογίζεται τους επόμενους μήνες.

Οι περισσότερες εξ αυτών, περίπου 450, αναφέρονται στις «Οδικές Συγκοινωνίες» (λεωφορεία - τρόλεϊ) και 295 στις «Σταθερές Συγκοινωνίες» (μετρό - ηλεκτρικός - τραμ). Στη ΣΤΑΣΥ οι προσλήψεις θα αφορούν προσωπικό κίνησης και, ειδικότερα, ηλεκτροδηγούς, εκδότες και ελεγκτές εισιτηρίων, αλλά και τεχνικό προσωπικό. Οι ειδικότητες αυτές θεωρούνται αναγκαίες, λόγω της παράδοσης στην κυκλοφορία των νέων σταθμών και συρμών του μετρό.

Για την άσκηση του επαγγέλματος του μηχανοδηγού συρμών απαιτείται η απόκτηση σχετικού πτυχίου από ΤΕΙ ή από ΤΕΕ. Επιπλέον, απαιτείται ειδική εκπαίδευση και επιτυχείς εξετάσεις (σε σχολή του ΟΣΕ ή του ΗΣΑΠ) και στη συνέχεια δίμηνη πρακτική εξάσκηση, δίπλα σε παλαιό και έμπειρο μηχανοδηγό.

Προτεραιότητα στις προσλήψεις εκτιμάται ότι θα δοθεί στους συμβασιούχους, των οποίων οι συμβάσεις εργασίας δεν ανανεώθηκαν το 2010, αλλά και σε όσους έχουν προϋπηρεσία και εκπαίδευση σε συγκοινωνιακό φορέα. Οσον αφορά την ΟΣΥ, οι προσλήψεις αφορούν 330 οδηγούς και 120 τεχνίτες. Οι 450 προσλήψεις θεωρούνται αναγκαίες, ύστερα από το τεράστιο κύμα συνταξιοδοτήσεων και μετατάξεων των τελευταίων ετών.

Στη μείωση προσωπικού προστίθενται κι οι 77 πρόσφατες απολύσεις, λόγω πλαστών πιστοποιητικών. Η, έως τώρα, εξέταση των φακέλων αποκάλυψε 116 περιπτώσεις εργαζομένων με πλαστά πιστοποιητικά (αρκετοί υπέβαλαν αυτοβούλως παραιτήσεις), ενώ δεν έχει ολοκληρωθεί η εξέταση του συνόλου των φακέλων των εργαζομένων. Ειδικότερα, επίκειται έλεγχος σε 2.000-2.200 εργαζομένους, κάτι το οποίο σημαίνει ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος απομάκρυνσης κι άλλου προσωπικού.

Συνεχίζεται η πτώση επιβατών στα μέσα μεταφοράς

Σε επιχειρησιακό επίπεδο, τα Μνημόνια επηρέασαν οδυνηρά τις αστικές συγκοινωνίες. Συγκεκριμένα, από το 2009 έως και το 2012, τα μέσα μαζικής μεταφοράς απώλεσαν 200 εκατ. επιβιβάσεις.

Σε απόλυτα μεγέθη, οι αστικές συγκοινωνίες (μετρό, τραμ, ηλεκτρικός, λεωφορεία, τρόλεϊ) διακίνησαν, το 2012, 652,2 εκατ. επιβάτες, λιγότερους κατά 23,3%, σε σχέση με το 2009.

Τη μεγαλύτερη συρρίκνωση επιβατών - επιβιβάσεων γνώρισε ο ηλεκτρικός με 24,4%, το τραμ με 23,3% και τα λεωφορεία με 23,1%. Μείωση γνώρισε και το πιο σύγχρονο συγκοινωνιακό μέσο, το μετρό, το οποίο απώλεσε το 13,4% της κίνησής του, σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία του ΟΑΣΑ για το έτος 2012.

Η εποχή του Μνημονίου δεν «κατάπιε» μόνο 200 εκατ. επιβιβάσεις - επιβάτες από τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αλλά οδήγησε και σε συρρίκνωση του συγκοινωνιακού έργου κατά 14,8%.

Δυστυχώς, η τάση αυτή συνεχίστηκε και το 2013, παρόλο που ο ΟΑΣΑ και οι θυγατρικές του εταιρείες (ΟΣΥ, ΣΤΑΣΥ) κατέβαλαν προσπάθειες, ώστε η μείωση να είναι μικρότερη. Σε επίπεδο 9μήνου (Ιανουάριος - Σεπτέμβριος 2013), ο ΟΑΣΑ γνώρισε πτώση επιβιβάσεων - επιβατών κατά 11,27% και λειτουργικών εσόδων κατά 10,21%, σε σχέση με το 9μηνο του 2012.

Σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία του ΟΑΣΑ, για το 9μηνο του 2013, παρήγορο στοιχείο αποτελεί ότι τα τρόλεϊ γνώρισαν αύξηση επιβιβάσεων 7,2% και το τραμ 2,6%, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2012. Ωστόσο, πτώση επιβιβάσεων 25,6% σημειώθηκε στον ηλεκτρικό, 16,5% στα λεωφορεία και 2% στο μετρό, δηλαδή στα συγκοινωνιακά μέσα με την πλειονότητα κίνησης επιβατών.

Ανά κατηγορία, τρεις είναι οι παράγοντες που λειτουργούν αποτρεπτικά στην προσέλκυση νέων επιβατών και ένας που λειτουργεί ενισχυτικά. Οι παράγοντες που διογκώνουν την πτώση των χρηστών των μέσων μεταφοράς είναι οι ακόλουθοι:

1 Μείωση διαθέσιμου εισοδήματος. Σύμφωνα με αναλυτές, η μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος έχει φτάσει, κατά μέσο όρο, το 35%, σε σχέση με το 2009.

2 Εκτόξευση της ανεργίας. Η Ελλάδα κατέχει το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας στην Ευρωζώνη, με ποσοστό 27,5%, ξεπερνώντας την Ισπανία.

3 Αλλαγές και μειώσεις στα δρομολόγια λεωφορείων και τρόλεϊ, σε συνδυασμό με την αύξηση του ενιαίου εισιτηρίου στα 1,4 ευρώ. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, υλοποιήθηκαν περίπου 900 τροποποιήσεις υφιστάμενων γραμμών λεωφορείων και τρόλεϊ.

Οι τροποποιήσεις αυτές, σε κάποιες περιπτώσεις, οδήγησαν σε νέες γραμμές, αλλά κυρίως επέφεραν συγχωνεύσεις γραμμών, άρα περιορισμό των προσφερόμενων θέσεων.

Ανασχετικά λειτούργησε και η αύξηση του ενιαίου εισιτηρίου, το οποίο από τα 0,8 ευρώ το 2008, έφτασε τα 1,4 ευρώ το 2013. Σωρευτικά, οι ανωτέρω παράγοντες οδήγησαν σε μείωση των μετακινήσεων, άρα και των επιβατών.

Από την άλλη πλευρά, υπήρξε και ένας παράγοντας, ο οποίος λειτούργησε προς όφελος των αστικών συγκοινωνιών: η αλματώδης αύξηση της βενζίνης, η οποία σε κάποιες περιόδους έφτασε τα 1,7-1,8 ευρώ ανά λίτρο, αποθαρρύνοντας τους ιδιοκτήτες Ι.Χ. να χρησιμοποιήσουν το αυτοκίνητό τους και ωθώντας τους να προτιμήσουν τα ΜΜΜ.

Πολλά τα προβλήματα στα λεωφορεία

Τα Μνημόνια, πέρα από τη συρρίκνωση επιβατών, επέφεραν μείωση έργου, κυρίως στα λεωφορεία, τα οποία αντιμετωπίζουν εμφανή προβλήματα από την έλλειψη οδηγών. Σύμφωνα με εκπροσώπους εργαζομένων, οι οδηγοί των λεωφορείων υπολογίζονται σήμερα σε 3.500, έναντι 5.500 που ήταν το 2009.

Συνέπεια των ελλείψεων προσωπικού είναι η περικοπή αρκετών δρομολογίων ενώ ακόμη και εκείνα που εκτελούνται, εμφανίζουν μεγάλες καθυστερήσεις, προκαλώντας τεράστια ταλαιπωρία στο επιβατικό κοινό.

Η μέση αναμονή στις στάσεις, σ' όλες τις γραμμές, φτάνει τα 25 λεπτά, σύμφωνα με συνδικαλιστές, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις όπου η καθυστέρηση μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 40.

Τα εντονότερα προβλήματα παρατηρούνται στις δυτικές περιοχές, αλλά και στα νότια προάστια. Μεγάλες καθυστερήσεις και περιορισμένη χωρητικότητα, λόγω της δρομολόγησης μικρών οχημάτων, παρατηρούνται στις τοπικές γραμμές προς Αργυρούπολη και Τερψιθέα, οι οποίες αναχωρούν από το σταθμό του μετρό στο Ελληνικό.

Οι περιοχές με τα πιο έντονα προβλήματα είναι τα Λιόσια, το Καματερό, η Ελευσίνα, η Μάνδρα, η Μαγούλα, ο Κορυδαλλός, το Σχιστό, το Πέραμα, η Παιανία, η Ανθούσα, το Πικέρμι, το Κορωπί και τα Σπάτα.

Την ίδια στιγμή, συνεχίζονται και τα προβλήματα στο Ζεφύρι, όπου τα δρομολόγια της γραμμής 735 σταματούν στις 6 το απόγευμα, ύστερα από απόφαση των οδηγών, λόγω επικινδυνότητας. Στο παρελθόν, τα οχήματα της συγκεκριμένης γραμμής είχαν δεχτεί επιθέσεις με πέτρες, ακόμα και πυροβολισμούς.

Συνολικά, ο ΟΑΣΑ έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια σε αναδιοργάνωση του συνόλου των γραμμών, η οποία στην πράξη περιελάμβανε αρκετές καταργήσεις και συγχωνεύσεις γραμμών. Τα τελευταία τρία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 600 προσωρινές και 300 μόνιμες τροποποιήσεις γραμμών λεωφορείων και τρόλεϊ.

Μπορεί να ιδρύθηκαν νέες γραμμές, κυρίως λεωφορειακές, ωστόσο στην πλειονότητα των περιπτώσεων ο ΟΑΣΑ ακολουθούσε την οδό της συγχώνευσης γραμμών, περιορίζοντας δραστικά τις προσφερόμενες θέσεις. Σωρευτικά, υπολογίζεται ότι τα δρομολόγια είναι μειωμένα κατά 30%, ενώ από τα 2.100 οχήματα που έχει στη διάθεσή της η ΟΣΥ, στους δρόμους βγαίνουν μόλις τα 1.134.

Του ΦΩΤΗ ΦΩΤΕΙΝΟΥ

ΠΗΓΗ